Có thể có tới 10.000 người ở Philippines tử nạn vì siêu bão Haiyan

Bài phát biểu của trưởng đoàn COP19 của Philippines

Đầu tiên, người dân Philippines và đoàn đại biểu của chung tôi tham dự Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP19) tại Warsaw xin gửi lời cảm ơn từ đáy lòng với sự đồng cảm của các bạn với đất nước chúng tôi trong hoàn cảnh khó khăn của cả nước hiện nay.

Giữa thảm kịch này, đoàn đại biểu Philippines cảm thấy được chia sẻ bởi lòng hiếu khách nồng ấm của Ba Lan, người dân các bạn mỉm cười đón chúng tôi ở bất cứ nơi nào. Nhân viên khách sạn, người đi đường, tình nguyện viên và nhân viên ở Sân vận động quốc gia đều chia sẻ sự đồng cảm ấm áp với chúng tôi. Bởi vậy, xin cảm ơn Ba Lan.

Việc sắp xếp các bạn đã chuẩn bị cho COP lần này vô cùng tuyệt vời và chúng tôi trân trọng nỗ lực to lớn các bạn đã dành cho việc chuẩn bị cho kỳ họp quan trọng này.

Chúng tôi cũng cảm ơn tất cả các bạn, những người bạn và đồng nghiệp ở trong khán phòng này và từ mọi nơi trên thế giới, vì các bạn sát cánh bên chúng tôi trong thời khắc khó khăn này. Tôi cảm ơn tất cả các quốc gia và chính phủ đã dành tình đoàn kết và hỗ trợ cho Philippines. Tôi cảm ơn các bạn trẻ có mặt ở đây và hàng tỷ bạn trẻ trên khắp thế giới đã trước sau như một ủng hộ đoàn đại biểu của tôi và là những người đang nhìn chúng ta kiến tạo tương lai của họ. Tôi cảm ơn xã hội dân sự, cả những người đang làm việc ở cơ sở khi chúng ta đang chạy đua với thừi gian ở những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất lẫn những người đang ở Warsaw hối thúc chúng ta về sự cấp bách và tham vọng. Chúng tôi xúc động sâu sắc trước sự bày tỏ tình đoàn kết nhân văn này. Sự động viên dạt dào ấy chứng tỏ rằng,  là loài người, chúng ta có thể đoàn kết; rằng với tư cách là một loài, chúng ta quan tâm.

Cách đây chưa đầy 11 tháng ở Doha, phái đoàn tôi đã kêu gọi thế giới…mở mắt nhìn sự thật lồ lộ mà chúng ta đang đối mặt…bởi khi đó chúng tôi phải đương đầu với một cơn bão tàn phá khiến cho nó trở thành thảm họa đắt đỏ nhất trong lịch sử Philippines. Bởi vậy gần một năm sau, chúng ta không thể tưởng tưởng nổi một tai họa tàn khốc hơn còn có thể xảy ra. Với sự xoay chuyển tàn ác của số mệnh, đất nước tôi đang bị thử thách bởi cơn bão địa ngục tên là Siêu bão Haiyan mà các chuyên gia mô tả là cơn bão lớn nhất từng xảy ra trong suốt lịch sử loài người được ghi nhận. Nó mạnh đến nỗi nếu có Nhóm 6 thì nó sẽ rơi trọn vào nhóm đó. Đến thời khắc này, chúng tôi vẫn không nắm chắc quy mô đầy đủ của sự tàn phá vì thông tin nhỏ giọt một cách chậm rãi khốn khổ bởi vì dây điện và đường dây viễn thông đã bị cắt đứt và có thể còn lâu mới được khôi phục. Đánh giá ban đầu cho thấy Haiyan đã để lại những tổn thất khủng khiếp chưa từng có trong tiền lệ, không hể hình dung nổi và vô cùng tàn khốc, ảnh hưởng tới 2/3 Philippines, khiến khoảng một nửa triệu người mất nhà, và những cảnh tượng gợi nhớ tới hậu quả của sóng thần với vùng đất ướt rộng lớn đầy bùn, đổ vỡ và xác người chết. Theo ước tính từ vệ tinh, Cơ quan Khí tượng và Hải dương quốc gia Hoa Kỳ cũng ước tính rằng Haiyan đã có áp suất tối thiểu ở khoảng 860 mbar (hPa; 25.34 inHg) và Trung tâm Cảnh báo bão chung ước tính haiyan có thể đã đạt tốc độ 315 km/h (195 mph) và mạnh đến tốc độ 378 km/h, đưa nó trở thành cơn bão mạnh nhất trong lịch sử hiện đại mà chúng ta biết. Bất chấp những nỗ lực to lớn mà nước tôi đã chuẩn bị để đối đầu với sự tấn công dữ dội của cơn bão quái vật này, lực bão quá mạnh và mặc dù là một quốc gia quen thuộc với bão, Siêu bão Haiyan không giống gì với những thứ chúng tôi đã trải qua trước, hay đúng hơn là không giống với điều gì mà bất cứ quốc gia nào từng trải qua.

Hình ảnh sau cơn bão cũng đang chậm chạp trở nên rõ ràng hơn. Sự tàn phá là khủng khiếp. Và như thể điều đó còn chưa đủ, một cơn bão khác đang hình thành trong vùng nước ấm ở bờ tây Thái bình dương. Tôi rùng mình khi nghĩ tới một cơn bão khác sẽ tấn công chính những nơi mà người dân còn chưa gượng sức để đứng dậy nổi.

Với bất cứ ai còn tiếp tục phủ nhận thực tế rằng đó là biến đổi khí hậu, tôi xin thách ngài bước ra khỏi tháp ngà của mình và rời khỏi chiếc ghế bành êm ấm. Tôi thách ngài dám đến các đảo ở Thái bình dương, ở Ấn Độ dương và nhìn mực nước biển đang dâng lên; đến những vùng đồi núi ở Himalayas và Andes để nhìn các cộng đồng đang đương đầu với lũ lụt do băng tan; đến vùng Bắc cực nơi các cộng đồng bấu víu vào các đỉnh băng đang nhanh chóng thu hẹp; đến các vùng đồng bằng rộng lớn, vùng sông Hằng, Amazon, sông Nile nơi sinh mạng và sinh kế đang bị nhấn chìm, tới đồi núi vùng Trung Mỹ đang phải đối mặt với những cơn bão hung tàn tương tự, tới những đồng cỏ khô châu Phi nơi biến đổi khí hậu cũng đang trở thành vấn đề sống còn khi thực phẩm và nước trở nên khan hiếm. Cũng xin đừng quên những trận bão lớn ở Vịnh Mexico và duyên hải miền đông Bắc Mỹ. Và nếu như thế vẫn chưa đủ, ngài có lẽ nên đến thăm Philippines luôn bây giờ.

Khoa học đã cho chúng ta một bức tranh đang trở nên rõ ràng hơn nhiều. Báo cáo của Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu IPCC về biến đổi khí hậu và các sự kiện cực đoan nhấn mạnh những rủi ro đi liền với thay đổi về cấu trúc và tần suất của các sự kiện thời tiết cực đoan. Khoa học cho chúng ta biết rằng, đơn giản là biến đổi khí hậu sẽ có nghĩa là có nhiều bão nhiệt đới mạnh hơn. Khi Trái đất ấm lên, điều đó sẽ bao gồm cả các đại dương [cũng ấm lên – ND]. Năng lượng trữ trong các vùng nước ngoài biển Philippines sẽ tăng độ mạnh của các cơn bão và xu hướng mà chúng ta thấy bây giờ là các cơn bão hủy diệt hơn sẽ trở thành chuẩn mới.

Điều đó sẽ có tác động sâu sắc tới nhiều cộng đồng của chúng ta, nhất là những ai phải vật lộn với thách thức kép từ khủng hoảng phát triển và khủng hoảng biến đổi khí hậu. Các cơn bão như Yolanda (Haiyan) và tác động của nó tượng trưng cho lời nhắc tỉnh táo tới cộng đồng quốc tế rằng chúng ta không thể trì hoãn hành động về khí hậu. Warsaw phải mang đến tham vọng mạnh mẽ và phải tập hợp ý chí chính trị để giải quyết biến đổi khí hậu.

Tại Doha, chúng ta đã hỏi: “Nếu không phải chúng ta thì là ai? Nếu không phải bây giờ thì là bao giờ? Nếu không phải ở đây thì ở đâu?” (mượn lời lãnh đạo sinh viên Philippines Ditto Sarmiento trong thời thiết quân luật) – [Ditto Sarmiento, 1950-1977, chống lại chế độ thiết quân luật của Tổng thống Marcos, bị bỏ tù và chết trong đó – ND]. Những lời ấy đã rơi vào tai người điếc. Nhưng ở đây tại Warsaw, chúng ta có lẽ cũng rất đặt ra những câu hỏi thẳng thắn ấy. “Nếu không phải chúng ta thì là ai? Nếu không phải bây giờ thì là bao giờ? Nếu không phải ở Warsaw thì ở đâu?”

Những gì đất nước tôi đang trải qua từ sự kiện thời tiết cực đoan đó là sự điên rồ. Cuộc khủng hoảng khí hậu là sự điên rồ.

Chúng ta có thể chấm dứt sự điên rồ ấy. Ngay tại đây ở Warsaw.